Δεν θα μπορούσα να ολοκληρώσω με εμφατικότερο τρόπο το αναγνωστικό μου ταξίδι στην “τριλογία της δυστοπίας”. Μια τριλογία άτυπη ανάμεσα στους απανταχού βιβλιόφιλους, με έργα -Ο θαυμαστός καινούριος κόσμος, 1984, Φαρενάιτ 451-που καταφέρνουν τουλάχιστον να σου σημαδεύσουν, αν όχι να σου αλλάξουν τη ζωή.
Στο Φαρενάιτ 451 (1953), που γράφτηκε τελευταίο χρονικά σε σχέση με τα υπόλοιπα βιβλία, θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει πως η δουλειά του Bradbury ήταν θεωρητικά πιο εύκολη από τους προκατόχους του είδους. Ίσως και να ισχύει έως ένα βαθμό. Εφόσον όμως κάποιος διαβάσει και τα τρία έργα, θα διαπιστώσει πως η κατεύθυνση που ακολούθησε ο νους του Bradbury έχει μια ειδοποιό διαφορά από τους προηγούμενους. Η δυστοπική πραγματικότητα -το να θεωρείται δηλαδή το διάβασμα παράνομο ώστε να πρέπει να καίμε τα βιβλία- δεν επιβλήθηκε από καμία κυβέρνηση και από κανένα καταπιεστικό καθεστώς. Απλά συνέβη! Παραθέτω:
“Δεν επιβλήθηκε άνωθεν από την κυβέρνηση στους αποκάτω. Όλο αυτό δεν ξεκίνησε ούτε από προεδρικό διάταγμα, ούτε από κάποια διακήρυξη ούτε από λογοκρισία. Όχι! Η τεχνολογία, οι χειραγωγούμενες μάζες και η πίεση των μειονοτήτων ήταν που έγειραν την πλάστιγγα, δόξα τω Θεώ!”
Σε αυτό το μικρό απόσπασμα κρύβεται μια τόσο επίκαιρη και τρομακτική αλήθεια, που σε προσωπικό επίπεδο και σύμφωνα με την εποχή που ζούμε, με συγκλόνισε! Τολμώ μάλιστα να δηλώσω πως με προβλημάτισε σε μεγαλύτερο βαθμό από όσο το 1984 και ο Θαυμαστός καινούριος κόσμος μαζί! Ίσως επειδή με έφερε αντιμέτωπο, όχι απλά με μια απαισιόδοξη θεωρία που ενδεχομένως να επαληθευτεί μετά από χρόνια∙ αλλά με μια πραγματικότητα που δειλά-δειλά εξαπλώνεται στο σήμερα, στο τώρα, γύρω μας, παντού! Μια πραγματικότητα που μοιάζει με φυσική εξέλιξη των πραγμάτων αν κάτσει κάποιος και αναλύσει τα δεδομένα εν έτει 2025. Τα παραδείγματα που μπορούμε να δώσουμε βρίσκονται δίπλα μας και είναι άπειρα: Ανεξέλεγκτη πρόοδος της τεχνολογίας με αποτέλεσμα να εξασκούμε λιγότερο το μυαλό μας, μείωση της ανάγνωσης παγκοσμίως σε συνδυασμό με την όλο και μεγαλύτερη προσκόλληση στις οθόνες, παρέμβαση της τεχνητής νοημοσύνης στην καθημερινότητά μας κλπ. κλπ. κλπ.
Είμαι της άποψης, πως πρόκειται για ένα έργο που κάθε σκεπτόμενο άτομο θα πρέπει να διαβάσει τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του. Να προβληματιστεί με αυτό, να το συζητήσει με άλλους και να το προτείνει σε άλλους τόσους. Δεν έχει σημασία αν είναι καλύτερο ή χειρότερο από τα υπόλοιπα αυτού του είδους μιας και τα πάντα είναι σχετικά. Αυτό που πρέπει να μείνει στη συνείδηση όλων είναι πως στους 451 βαθμούς της κλίμακας Φαρενάιτ, μαζί με κάθε βιβλίο που καίγεται, καίγεται και ένα κομμάτι της πνευματικής μας υπόστασης. Είναι δηλαδή το σημείο καύσης της ελευθερίας.
-Δαμιανός Λαουνάρος