Ζω για να δουλεύω ή δουλεύω για να ζω; Ή για να το θέσω αλλιώς, ζω ή απλά υπάρχω; Σίγουρα αποτελούν ερωτήσεις που έχουν απασχολήσει κατά καιρούς όλους μας και δεν ξέρω αν υπάρχει σαφής απάντηση…
Πλησιάζοντας προς την άνοιξη άρχιζα να βιώνω ξανά δυσάρεστες καταστάσεις. Στρες και άγχος άρχισε να με κυριεύουν, διαταραχές ύπνου με βασάνισαν για πολλά βράδια, δεν είχα (πολύ)χρόνο για να διαβάσω βιβλία, δεν είχα χρόνο για γυμναστική, δεν τρεφόμουν σωστά και πολλά άλλα… Για κάποιους από εμάς που βιοποριζόμαστε από τον τουρισμό, η άνοιξη είναι ένας προάγγελος για το τι πρόκειται να μας συμβεί το καλοκαίρι. Εγώ προσωπικά έχω να ευχαριστηθώ καλοκαίρι στην Ελλάδα πάνω από 15 χρόνια. Τα μόνα που βιώνω είναι ξενύχτι, αυπνία, άγχος και κούραση, με μερικά μόνο διαλείμματα από (αναγκαίες) στιγμές διασκέδασης, οι οποίες συνήθως συνοδεύονται από κατανάλωση αλκοόλ, και που την επόμενη μέρα τις μετανιώνεις, νιώθοντας πως έχεις δώσει καινούριο νόημα στην έννοια του hangover.
Αποφεύγω να παραπονιέμαι γιατί νιώθω τον εαυτό μου τυχερό κάνοντας κάτι το οποίο αγαπάω. Για την ακρίβεια, η συνειδητή επιλογή μου να ασχοληθώ με την εστίαση και τον κλάδο του Hospitality γενικότερα, ήταν μια διέξοδος για εμένα. Στην ιδέα και μόνο πως θα μπορούσα να δούλευα ως ηλεκτρολόγος μηχανικός 8-5 σε μια εταιρία, να εκτελώ εντολές που δεν βγάζουν νόημα χωρίς να φέρνω αντίρρηση, να βλέπω τα ρουσφέτια και τις μίζες και να μην μιλάω και γενικά να είμαι επίτιμο μέλος ενός συστήματος το οποίο μου τρώει τα σωθικά, με κάνει να βγάζω φλύκταινες. Νιώθω πολύ καλύτερα σερβίροντας καφέ τα πρωινά και ποτά τα βράδια. Έτσι τουλάχιστον κάνω κάτι που στα δικά μου μάτια έχει μεγαλύτερη αξία. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ηθική επιβράβευση όταν καταφέρνεις και συμβάλεις έστω και ένα μικρό λιθαράκι στην καλοπέραση κάποιου. Όταν γίνεσαι κομμάτι των αναμνήσεων του από στιγμές χαλάρωσης στη διάρκεια των διακοπών του. Των διακοπών εκείνων που τόσο πολύ προσδοκούσε κατά τη διάρκεια ενός χειμώνα γεμάτου με προβλήματα, άγχη, προστριβές στη δουλειά, εξαντλητικά ωράρια, κούραση και στεναχώριες. Οπότε συνοψίζοντας, εγώ για να βγάλω το ψωμί μου έπρεπε να κάνω κάτι το οποίο το μυαλό μου να θεωρεί ως “λειτούργημα” διαφορετικά δεν θα την πάλευα ψυχολογικά.
Τα πάντα όμως έχουν δύο όψεις και δεν γίνεται να μην ισχύει και στη δική μου περίπτωση. Εννοώ πως δεν μπορείς να πάρεις την ηθική επιβράβευση να την ζεστάνεις στο φούρνο, να την βάλεις σε πιάτο και να την φας για μεσημεριανό. Καλό θα ήτανε αλλά δυστυχώς δεν γεμίζει έτσι το στομάχι. Χρειάζεται τροφή. Και για να αγοράσεις τροφή χρειάζεσαι χρήμα! Και κάπου εκεί είναι που όλα γίνονται πουτάνα και όσο μεγαλώνεις πέφτεις όλο και περισσότερο σε μια παγίδα που σε πνίγει κάθε μέρα και από λίγο. Άγχος αν καταφέρεις να πληρώσεις το νοίκι του σπιτιού, άγχος για το νοίκι του μαγαζιού, άγχος για τα κοινόχρηστα, το ρεύμα, το νερό, το τηλέφωνο, την εφορία, το ΕΦΚΑ, τον αέρα που αναπνέεις … Και τι κάνεις για να ανταπεξέλθεις σε όλα αυτά; Κυνηγάς μονίμως στόχους. Στόχους που πολλές φορές είναι ανέφικτοι και που σου τρώνε το πολυτιμότερο αγαθό μετά την υγεία σου. Κι αυτό είναι ο χρόνος! Αυτός είναι που περνάει και δεν ξανά γυρνάει και όταν το συνειδητοποιείς, καταλήγεις να είσαι 30, 40, 50 χρονών και να αναρωτιέσαι τι έκανα τόσα χρόνια ρε παιδιά; Δούλευα, πλήρωνα λογαριασμούς, κοιμόμουν λιγάκι και μετά πάλι το ίδιο; Εκεί είναι που τρελαίνεσαι και σου έρχεται να τα κάνεις όλα στάχτη και μπούρμπερη και να τα φτιάξεις από την αρχή. Κάποιοι τα καταφέρνουν και κάποιοι όχι. Κάποιοι ξεκινούν και τα παρατάνε μετά από μια-δυο μέρες. Κάποιοι άλλοι ακόμα το παλεύουν…
Το θέμα πέρα από οικονομικές, έχει και κοινωνικοπολιτικές συνιστώσες αλλά θα αποφύγω σκόπιμα να αναφερθώ σε αυτές καθώς πλήττω με τέτοια θέματα. Αδιαφορώ για το καπιταλιστικό σύστημα, το σοσιαλιστικό κράτος και για οποιαδήποτε κυνήγι πολιτικής ουτοπίας. Εγώ γνωρίζω ένα πράγμα. Πως ζω στο τώρα! Στο σήμερα. Και καλώς ή κακώς για να επιβιώσεις σήμερα χρειάζεσαι χρήματα. Το πως θα τα εξασφαλίσει κάποιος εξαρτάται από την κρίση του καθενός και τους ηθικούς φραγμούς που έχει χτίσει για τον εαυτό του. Εγώ φερειπείν επέλεξα την εστίαση, τα μπαρ, τα κλαμπ, τα εστιατόρια και μόλις πρότινος, γράφοντας το πρώτο μου βιβλίο, μπήκα και στο χώρο της συγγραφής. Από τότε που δημιούργησα το laoudnotes, γράφω σχεδόν καθημερινά και αυτό έμελλε να με κάνει συνειδητοποιήσω πολλά για τον εαυτό μου και για τις προτεραιότητές μου. Αναρωτήθηκα κάποια στιγμή αν τελικά το βλέπω σαν δουλειά. Αν δηλαδή γράφω επειδή πρέπει! Επειδή φερειπείν έχω πέντε δέκα γνωστούς που ξέρω ότι με διαβάζουν και που νιώθω την υποχρέωση να γράψω κάτι γιατί ξέρω πως το περιμένουν από μένα.
Καταρχήν όταν γράφεις και δεν παίρνεις φράγκο για αυτό, από μόνο του σε κάνει να νιώθεις πως δεν δουλεύεις. Πως δεν είναι ένα επάγγελμα αυτό που κάνεις. Πως είσαι ένας εθελοντής! Δεν υπερβάλλω! Για να φτάσεις να βγάλεις λεφτά από τη συγγραφή θα πρέπει να συνδράμουν(δυστυχώς) πολλά άλλα πράγματα πέρα από το να γράφεις καλά. Μπορώ να πω πως πολλές φορές δεν μετράει καθόλου αν γράφεις καλά και ότι τα πάντα είναι θέμα marketing αλλά αυτό είναι άλλο θέμα. Αν υπάρχει ένα μέγιστο προτέρημα όμως του να γράφεις και να μην πληρώνεσαι είναι άλλο. Είναι πως νιώθεις απελευθερωμένος! Όταν δεν βιοπορίζεσαι από την συγγραφή, δεν έχεις το άγχος να γράψεις κάτι για να αρέσει και για να πουλήσει. Δεν έχεις από πάνω σου τον κάθε παπάρα να σου λέει γράψε για αυτό το θέμα γιατί είναι πιασάρικο και θα πάρει πολλά κλικ. Γράφεις οτιδήποτε γουστάρεις εσύ! Το γράφεις για εσένα και αυτό σου αρκεί. Το γράφεις αδιαφορώντας αν θα αρέσει στους άλλους! Το γράφεις απλά για να το βγάλεις από μέσα σου…
Κάπου εδώ οφείλω να πω όμως, πως τους τελευταίους μήνες έχω λάβει μερικά μηνύματα από κάποιους που με διαβάζουν, τα οποία με έκαναν να χαμογελάω όπως την πρώτη φορά που έκανα σεξ κι είχα ένα ηλίθιο χαμόγελο για μια εβδομάδα! Τους ευχαριστώ πολύ όλους και πραγματικά μερικά ήταν τόσο συγκινητικά που θα τα θυμάμαι για χρόνια και ίσως να μην τα ξεχάσω και ποτέ.
Εχθές για παράδειγμα έλαβα ένα πολύ όμορφο μήνυμα από έναν αναγνώστη μου, το οποίο με χαροποίησε λέγοντάς μου πως του αρέσει πολύ να με διαβάζει γιατί “χρησιμοποιώ καθαρό και ωμό λόγο και παρουσιάζω τα πράγματα όπως είναι”. Αυτό για μένα ήταν το απόλυτα επιτυχημένο κομπλιμέντο! Είναι από αυτά που σε αγγίζουν ρε αδερφάκι μου. Γιατί σε κάνει να νιώθεις ουσιαστικά, ότι κατάφερες να επικοινωνήσεις σε κάποιον το πως βλέπεις τα πράγματα γύρω σου και αυτό να βρει ανταπόκριση. Δεν υπάρχει καλύτερο συναίσθημα! Εκεί είναι που λες, να πάνε να γαμηθούν και οι πωλήσεις του βιβλίου και τα δικαιώματα και τα χρήματα και όλα! Όσο μιλάω γράφοντας και κάποιος ακούει, χαλάλι όλα…
Με αφορμή αυτήν την φιλοφρόνηση όμως, προέκυψε κάτι που (κατ’ εμέ) είναι το παράξενα όμορφο της υπόθεσης… Αναρωτήθηκα τι θα γινόταν αν λάμβανα ένα μήνυμα από κάποιον που δεν είχε την ίδια άποψη. Που για παράδειγμα δεν του άρεσε που τα λέω χύμα και ωμά. Όπως φερειπείν, ο πατέρας μου, που όταν διάβασε το βιβλίο μου, μου είπε: “Μπράβο! Ωραίο το βιβλίο σου! Το διάβασα μέσα σε ένα βράδυ. Αλλά ρε παιδάκι μου μήπως θα έπρεπε να μην τα λες τόσο χύμα και ωμά;” Ή αν λάμβανα ένα μήνυμα από κάποιον που δεν του αρέσει τίποτα από αυτά που γράφω και που με έβριζε. Ή αν κάποιος καταξιωμένος κριτικός λογοτεχνίας έγραφε πως θα έπρεπε να το παρατήσω το άθλημα γιατί δεν το έχω… Τι θα έκανα τότε; Πως θα αντιδρούσα;
Η αντίδραση μου θα ήταν η ίδια όπως και με την περίπτωση του πατέρα μου. ΘΑ ΣΥΝΕΧΙΖΑ ΝΑ ΓΡΑΦΩ. Και όχι απλά θα έγραφα, αλλά θα προσπαθούσα να γίνω ακόμα πιο ωμός! Θα προσπαθούσα να αποτυπώνω τα πάντα γύρω μου με ακόμα λιγότερους εξωραϊσμούς. Χωρίς περιτυλίγματα και πράσινα άλογα και πουλάκια που κελαηδούν χαρούμενα. Καθάρια όπως αναβλύζουν από την ψυχή του καθενός μας. Και ακόμα και αν μου έλεγαν πως θα έπρεπε να σταματήσω για το καλό της ανθρωπότητας και πάλι θα συνέχιζα. Και θα συνέχιζα, θα συνέχιζα, θα συνέχιζα… Και τώρα που φεύγω για το νησί, και ανυπομονώ να έρθει το φθινόπωρο για να έχω περισσότερο χρόνο να γράψω, ξέρω μέσα μου πως ουσιαστικά δεν θα σταματήσω. Θα κοιτάξω να ξεκλέβω χρόνο και να γράφω σκόρπιες λέξεις σε ένα μικρό σημειωματάριο. Θα προσαρμοστώ αλλά δεν θα σταματήσω! Και συνειδητοποιώ όλο και πιο πολύ, πως πλέον έφτασα σε ένα σημείο που δεν νομίζω πως μπορεί να με σταματήσει κάποιος ή κάτι. Και αυτό είναι ένα κρίσιμο σημείο. Κομβικό και μεγαλειώδες! Γιατί σημαίνει πως δεν γράφω για να πω ότι γράφω. Αλλά ούτε για να σώσω τον κόσμο. Γράφω για να σώσω τον εαυτό μου. Γράφω για να ζω εγώ ο ίδιος! Και επειδή θα αργήσει πολύ η στιγμή που θα ζω από το γράψιμο (πολύ πιθανό να μην έρθει ποτέ), σκοπεύω να το απολαύσω στο μέγιστο. Ελπίζω και μερικοί από εσάς…
Δαμιανός Λαουνάρος